Vervanging of verbetering van de schil ter bescherming tegen vochtverlies
Het soort verpakking heeft een groot effect op het kwaliteitsbehoud van verse producten. Een verpakking dient onder andere als een extra barrière aanvullend aan de schil of buitenste laag van een versproduct. Een verpakking kan het product ook in slaap brengen, mechanische schade voorkomen en mogelijk beschermen tegen nadelige lichtinvloeden. Op deze pagina komt u meer te weten over de aanvullende barrierefunctie van een verpakking aan de schil of buitenste cellaag van een product.
Waterverlies is afhankelijk van de omgeving en buitenste laag van een product
Na het oogsten zijn verse groenten en fruit gevoelig voor de bewaarcondities. Onder droge omstandigheden zullen ze veel water verliezen. Het product zal beginnen te verwelken of indrogen en de schil of buitenste laag zal wat rimpels vertonen, zijn textuur verliezen en als minder vers worden beschouwd.
Een voorbeeld is de komkommer: Wanneer een komkommer meer dan 2% van zijn gewicht (water) verliest, zal hij zijn knapperige bite en zijn aantrekkingskracht verliezen.
Fruit, groenten en bloemen hebben gelukkig een natuurlijke bescherming tegen externe condities: de buitenste laag. Maar niet alle producten hebben een soortgelijk ‘huidtype’. Ze kunnen grofweg in drie categorieën worden verdeeld met een afnemende bescherming tegen uitdroging:
- Een dikke schil / buitenste laag
- Een dunnere laag maar bedekt met een laag van natuurlijke was
- Een heel dunne buitenste laag, zonder extra bescherming.
Beperken van vochtverlies door een verpakking
Het grootste deel van het waterverlies wordt bepaald door de transpiratiesnelheid van het product. De buitenste laag van het versproduct (schil bij vruchten) kan worden vergeleken met een weerstand die de waterafgifte vanuit de vrucht of het blad naar zijn omgeving controleert. Door de weerstand te verhogen verdampt er minder water uit het product en is het product minder gevoelig voor uitdroging. Bovendien geldt dat hoe vochtiger de omgeving rond het product is, of hoe kouder de temperatuur, of hoe minder luchtbeweging rond het product, des te minder kracht er is van het water naar buiten toe.
De verpakking kan op twee manieren een rol spelen:
- De weerstand tegen vochtverlies vergroten. Dit wordt voornamelijk gedaan door verpakkingen in direct contact met het product, zoals krimpfolie of een coating.
- Het waterdampdrukverschil verminderen tussen de productomgeving en het product zelf. Door het product in een zak te verpakken, neemt de relatieve vochtigheid in de verpakking bijvoorbeeld toe tot 95%. Dit beperkt de waterafgifte.
Voorbeelden van verpakkingen die het versproduct beschermen tegen uitdroging
-
Chilipepers in een flowpack met macroperforaties. Foto door WUR Flowpack met macroperforaties
Macroperforaties worden zodanig geplaatst dat ze niet worden geblokkeerd wanneer verpakkingen tijdens transport of display worden gestapeld. -
Aardbeien in een clamshell verpakking. Foto door WUR. Clamshell verpakking
Het deksel maakt bij dit type verpakking deel uit van de schaal. De openingen
bevinden zich in het verbindingsgebied tussen de schaal en het deksel. -
Tomaatjes in een kartonnen schaal met flowpack. Foto van WUR. Papieren/kartonnen verpakkingen
Papier absorbeert vocht en kan hiermee een vochtiger microklimaat creëren en de transpiratie van het product verlagen. Om de vochtopname van de kartonnen doos te beperken is vaak een coating op de binnenkant van de doos aangebracht tegen externe vochtopname. -
Komkommers in krimpfolie verpakt tegen uitdroging. Foto door WUR. Krimpfolie
Krimpfolie neemt de vorm van het product aan en creëert een microklimaat rond het product wat de transpiratiesnelheid verlaagt.
Andere technologieën die beschermen tegen waterverlies
Er komt steeds meer regelgeving rondom het gebruik van kunststof verpakkingen. In het geval dat plastic krimpfolie of flowpack verpakkingen worden verbannen, moeten andere technologieën worden gebruikt om de beschermende werking tegen vochtverlies te garanderen.
Om het waterdampdrukverschil tussen het product en zijn omgeving te verminderen, kunnen de volgende technologieën worden toegepast:
- Het aanbrengen van een wax of natuurlijke coating: de extra laag zal de weerstand van de buitenste cellaag verhogen zonder de gasuitwisseling te verstoren.
- Het uitstallen van verse producten onder een 'droge mist': de relatieve vochtigheid rond het product wordt kunstmatig hoog gehouden.
- Het tonen van onverpakte versproducten in een gesloten koude vitrine om optimale vochtigheidsomstandigheden te creëren.