De bananen-keten
Alle handelingen in de versketen hebben een grote invloed op de naoogst kwaliteit en houdbaarheid van de bananen in de keten. De oogst en de koudeketen moeten goed georganiseerd zijn om de verwachte bananenkwaliteit bij de consument te realiseren. Door geschikte naoogst condities te volgen, kan de kwaliteit van de bananen maximaal lang behouden blijven en kan de houdbaarheid verlengd worden. Verkeerde handelingen of condities resulteren in verlies van de bananen of in het classificeren van de bananen in een lagere kwaliteitsklasse. Elke stap in de keten is belangrijk voor succes verderop.
Ga voor hoge kwaliteit, bij elke stap in de keten
Bananen worden internationaal verhandeld, waarbij goed gebruik gemaakt wordt van gekoeld zeetransport. Het is een van de meest verhandelde vruchten wereldwijd! De meest verhandelde bananen zijn van het Cavendish ras.
Banaan is een climacterische vrucht, wat betekent dat de rijping doorgaat na de oogst. Rijping van bananen vindt plaats door een sterke stijging van de bananenrespiratie en ethyleenproductie.
De ontwikkelstadia van bananen zijn het 'groene' stadium, het rijpingsstadium, en het eetrijp 'gele' stadium. Voor verre exportmarkten moeten bananen geoogst worden in het pre-climacterische stadium, het 'groene' stadium, en bewaard worden als groene bananen tijdens transport. Gecontroleerde rijping vindt dan plaats voordat de bananen worden uitgeleverd aan de retail en consument.
Stappen in de bananen-keten
-
Oogst
De naoogstketen start met de oogst op bananenplantages. De banaan heeft een hoge economische waarde voor veel landen rond de evenaar. Onder de vele banaan-exporterende landen zijn Ecuador, Guatemala, Colombia, Costa Rica, Honduras en de Filipijnen. De bananen worden geoogst als ze volgroeid zijn maar nog wel groen. Na de oogst moet het transport richting het pakhuis snel plaatsvinden om de oogstkwaliteit te behouden. -
Temperatuurmanagement
Het is essentieel dat bananen, met name die bananen die bestemd zijn voor overzees transport, zo snel mogelijk na de oogst gekoeld worden. Het verlagen van de fruittemperatuur vertraagt het rijpings- en rottingsproces. Echter, bananen zijn vatbaar voor koudeschade, waarbij ze onaangenaam verkleuren. Daarom moeten bananen niet te koud bewaard en getransporteerd worden. Ook het gecontroleerd rijpen in de rijpingskamers moet goed temperatuur-geconditioneerd gebeuren. -
Pakhuis
Idealiter is het pakhuis dicht bij de plantages gelegen. Dit minimaliseert namelijk het risico van schade tijdens transport en helpt bij het snel na de oogst koelen in het pakhuis. Snel na aankomst bij het pakhuis worden processen zoals wassen, kwaliteitscontrole en verpakken gestart. Het is belangrijk om te onrijpe, te overrijpe, misvormde, beurse en beschadigde bananen uit te sorteren en weg te gooien, omdat deze bananen problemen geven verderop in de keten. -
Transport
Voor bananen die over lange afstanden getransporteerd worden zijn de precieze omstandigheden van het vervoer cruciaal. Als bananen op het juiste moment geoogst worden en als ze goed behandeld worden, dan is een transporttijd van meerdere weken goed mogelijk. Het goed laden van de bananen in gekoelde vrachtwagens en reefers is belangrijk om goede temperatuurcondities te garanderen. Goede temperatuurbeheersing en de juiste verpakking kan gecombineerd worden met Controlled Atmosphere (CA) om houdbaarheid te verlengen en de afstand naar de verste markten te overbruggen. -
Gecontroleerde rijping
Nadat de bananen aangekomen zijn op de eindbestemming, kunnen ze nog enige tijd opgeslagen worden afhankelijk van de actuele marktvraag. In de meeste gevallen worden de bananen kunstmatig gerijpt, vaak snel na aankomst in de rijpingskamers (rijpings cellen). In deze ruimtes wordt ethyleen toegevoegd bij een nauwkeurig ingestelde temperatuur en vochtigheid. Experts sturen het rijpingsprogramma bij op basis van de rijpheid van de lading en de geplande levering aan de retail. -
Retail
Bananen komen meestal bij de retail aan in kleurstadium 3 (meer groen dan geel, of half groen / half geel) en 4 (meer geel dan groen). Bananen worden uitgestald op het schap bij kamertemperatuur. Op het schap moeten de bananen de felgele bananenkleur hebben om aantrekkelijk te zijn voor de meest consumenten. Uiteindelijk moet de banaan in een goede conditie zijn als hij bij de consument thuis aankomt, met een goede smaak en geur.