De aardbeien-keten
Elke stap in de aardbeienketen heeft een grote invloed op de naoogst kwaliteit en de houdbaarheid van de aardbeien. Door goede oogstprocedures en goede werkwijzen binnen de keten aan te houden, kan de kwaliteit beter gewaarborgd worden en zullen de aardbeien langer houdbaar zijn. Het niet goed volgen van deze processen kan leiden tot een hoge hoeveelheid verlies of afwaardering van de aardbeien naar een lagere kwaliteitsklasse. Elke stap in de versketen is belangrijk voor succes later in de keten.
Streef naar aardbeien van hoge kwaliteit
Aardbeien kunnen groeien onder veel verschillende omstandigheden: op een veld, in een tunnelkas, in een kas of zelfs in een vertical farm. De teeltcondities hebben invloed op de aardbeienkwaliteit. De aardbeienketen is gericht op het leveren van producten van hoge kwaliteit. Dit is niet altijd gemakkelijk want aardbeien zijn kwetsbaar en kunnen makkelijk beschadigd raken. Vooral bij aardbeien is het belangrijk dat werknemers van begin tot eind van de keten goed met de aardbeien om gaan. Aardbeien vragen om zorgvuldig handelen: korte doorlooptijden in de versketen en een lage temperatuur tijdens transport en distributie, om zo de houdbaarheid te verlengen. Het verschil tussen een voorzichtige en ruwere handelingen kan al binnen een paar dagen te zien zijn door veel minder of juist veel meer beschadigingen aan de aardbeien. Tijdens opslag wordt dit verschil nog veel groter. Voorzichtig omgaan met het product en goed temperatuurbeheer zijn belangrijk door de hele keten heen. Denk hierbij in minuten in plaats van in uren.
Aandachtspunten in de aardbeienketen
-
Het oogsten van aardbeien in het veld. Foto van DedovStock/Shutterstock.com Oogst
De naoogst keten begint bij de oogst. De kwaliteit van de aardbeien moet goed genoeg zijn om transport en hantering te kunnen weerstaan, en om vervolgens in goede staat aan te komen op de plaats van bestemming. Voorzichtig plukken op de juiste volgroeidheid is noodzakelijk voor de kwaliteit later in de keten. De aardbeien moeten zo snel mogelijk gekoeld worden. -
Een schaduwplek op een zonnig veld om het geoogste gewas te beschermen tegen de zon. Foto van WUR Temperatuurmanagement
Voor aardbeien is het van groot belang dat de temperatuur snel omlaag gebracht wordt. Aardbeien moeten in de gekoelde opslag staan binnen 1 uur na het plukken, hoe eerder hoe beter. In de tussentijd moet het fruit beschermd zijn voor de directe zon. Een schuur of afdak dat zorgt voor schaduw is een eerste stap, vervolgd door transport waar ze ook niet aan de directe zon worden blootgesteld. Het opslaan op het pakstation en transport van pakstation naar uiteindelijke bestemming moet bij de goede temperaturen gebeuren. -
Condens is een risico voor schimmelvorming. Foto van SJMPhotos/Shutterstock.com Gesloten koudeketen
Een gesloten koudeketen, dus zonder opwarming tussendoor, is belangrijk om condensvorming op de aardbeien te voorkomen. Opwarming tussendoor kan gemakkelijk leiden tot condensatie op fruit (en verpakkingen) en daardoor de vatbaar voor schimmelrot vergroten. Het is wel beter om ene klein beetje condens te hebben dan een te hoge producttemperatuur. -
Het beoordelen van aardbeien zorgt voor meer uniformiteit. Foto van Andrej Privizer/Shutterstock.com Verpakken
Over het algemeen is het beter om de aardbeien zo min mogelijk vast te pakken. Dit zorgt namelijk voor een groter risico op mechanische schade. Een uitzondering is de initiële beoordeling. Deze moet plaatsvinden, bij voorkeur op het veld. Het niet goed sorteren en het niet weggooien van onvolgroeide, overrijpe, te kleine, vervormde, bevlekte of op andere manier beschadigde aardbeien kan voor problemen zorgen bij de verkoop. Het beoordelen helpt bij het categoriseren van aardbeien op basis van standaard parameters. -
Thermische dekens als bedekking om een pallet heen. Foto van WUR Transport
Aardbeien hebben een korte houdbaarheid. Bij voorkeur worden ze naar de retail vervoerd op dezelfde dag dat ze geplukt worden. Het gebruik van gekoelde vrachtwagens of ander gekoeld (lucht)transport is erg belangrijk, zodat de koudeketen niet verbroken wordt. Tijdens transport wordt de temperatuur gecontroleerd. Een met folie bedekte thermische deken kan om de pallet met aardbeien gewikkeld worden als een gekoelde temperatuur tijdens transport niet zeker is, bijvoorbeeld op het vliegveld. -
Aardbeien zijn vatbaar voor schimmelinfecties. Foto van RussieseO/Shutterstock.com MA verpakking
Een optimale temperatuur is de eerste eis om aardbeien van goede kwaliteit te behouden. Daarbij kan de houdbaarheid ook verlengd worden door een Modified Atmosphere verpakking (MA verpakking of MAP) te gebruiken. Vaak gebeurt dit voor het gehele pallet tegelijk. Een hoog CO2 gehalte zorgt voor een lagere schimmelgroei (Botrytis), maar een te hoog CO2 gehalte kan zorgen voor een vervelende bijsmaak aan de aardbeien. -
Aardbeien in de supermarkt. Foto van TeeraPhoto/Shutterstock.com Retail
Aardbeien moeten er vers, heel en schoon uit zien. De kwaliteit in de winkel moet goed genoeg zijn om bij de consument thuis een aardbei van goede kwaliteit te hebben. Omdat de houdbaarheid van aardbeien kort is, is het belangrijk om goede een goede werkwijze te gebruiken. Hou ze dus goed gekoeld, haal verpakkingen met besmet fruit weg, en zorg voor een first-in first-out (FIFO) beleid tenzij de kwaliteit iets anders laat zien. Verwijder overrijp en besmet fruit.
Slechte praktijken waar dan ook in de aardbeienketen leidt tot lagere aardbeienkwaliteit en minder klanttevredenheid